عوامل اصلی در رشد و تحول کودکان عبارتند از:

  • عوامل ارثی و ژنتیکی، یعنی مجموعۀ خصوصیاتی که از طریق ژن ها از پدر و مادر به فرزندان منتقل می شود؛
  • عوامل محیطی به معنای وسیع آن شامل محیط پیش و بعد از تولد. محیط پیش از تولد شامل مجموعۀ عواملی است که پس از انعقاد نطفه و دوران بارداری مادر، در کودک تاثیرگذار است. محیط پس از تولد شامل محیط خانواده، مرکز مهد و پیش دبستان، جامعه و عوامل موثر در آن به ویژه رسانه های جمعی است.

بسیاری از روانشناسان معتقدند که هر دو دسته عواملی ارثی و محیزی در رشد و تحول انسان موثر است. مهمترین عوامل محیطی تاثیرگذار در رشد و تحول کودکان اینها است: تغذیه، بهداشت و درمان، سلامت محیط زیست، ایمنی، بازی و تحرک، خواب و استراحت و تفریح، دسترسی به مراقبت های پزشکی و درمانی، فضای مناسب برای یادگیری همراه با محرک های متنوع و متناسب با سن و علایق کودکان برای تجربه، کنجکاوی، کشف، جست و جو گری و سایر فعالیت های عملی، رفتار مناسب با کودک، شامل ابراز محبت و پرهیز از رفتارهای خشونت آمیز و ارائه الگوهای رفتاری شایسته به کودکان.

مشکلات رشد و تحول کودکان

کودکان در گذار از مراحل رشد و تحول خود، در همۀ جنبه های آن دچار مشکلاتی می شوند که بسیاری از آن ها از ویژگی های رشد است و بدون مداخله بر طرف می شود اما برخی نیاز به بررسی و مداخلۀ موثر و به موقع دارد. بر اساس بررسی های انجام شده، مهم ترین مشکلات شامل موارد زیر است:

  • در رشد و تحول جسمی – حرکتی: مشکلات مربوط به تغذیه، خواب، تحرک، بازی، حواس به ویژه بینایی و شنوایی، مهارت های خودیاری، کنترل دفع(ادرار و مدفوع)
  • در رشد و تحول شناختی: مشکلات مربوط به حافظه، تمرکز، درک مفاهیم،استدلال، حل مسائل روزانه
  • در رشد و تحول عاطفی: کمبود اعتماد به نفس، ترس های نسبتاً شدید، پرخاشگری، بدخلقی، اضطراب، کمروئی، مبود شادی و آرامش
  • در رشد و تحول اجتماعی: مشکل در برقراری ارتباط با همسالان و بزرگ سالان، وابستگی زیاد، ناسازگاری با دیگران، بی توجهی به حقوق دیگران و رعایت نکردن آن، کمبود استدلال و مسئولیت پذیری و مشارکت
  • در رشد و تحول کلامی: تاخیر قابل توجه در تکلم، لکنت زبان به ویژه با منشاء عاطفی، تلفظ نادرست صداها، محدودیت دایره لغات، ضعف مهارت گوش دادن، مشکلات شنوایی
  • در رشد و تحول خلاقیت: از آنجا که خلاقیت، نسبت به سایر جنبه های رشد، کمتر مورد توجه والدین بوده است، احتمالا مشکلات کودکان در این زمینه بیشتر است، از جمله: تقلید از دیگران، مقایسه خود با دیگران، رقابت به جای مشارکت، استفاده کمتر از شیوه های خلاق در اجرای فعالیت ها.
شاید برایتان جالب باشد:  سلامت کودکان

جدول رشد و تحول کودکان:

جدول رشد و تحول کودکان به منظور آگاهی  از روند رشد و تحول طبیعی کودکان، از تولد تا شش سالگی، ارائه می شود. این جدول، توامندی های کودکان را در هریک از جنبه های اصلی و مقاطع سنی رشد نشان می دهد و درواقع ویژگی های رشد طبیعی و بهنجار کودکان را مشخص می سازد.

برای ارزشیابی کودکان براساس این جدول، توجه به تفاوت های فردی کودکان ضرورت دارد زیا با آنکه جدول رشد نشان دهنده رشد طبیعی کودک است، هر کودک آهنگ رشد خاص خود را دارد.

جدول رشد یکی از منابع لازم برای شناخت و ارزشیابی کودک است، اما تنها منبع نیست و باید به سایز منابع اطلاعاتی از جمله وشعیت خانوادگی، اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی کودک نیز مراجعه کرد.

1 پاسخ

دیدگاه خود را ثبت کنید

آیا می خواهید در بحث شرکت کنید؟
به راحتی می توانید شروع کنید.

پاسخ دهید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد.